شرکت های اشخاص عبارتند از : شرکت تضامنی، شرکت نسبی و شرکت مختلط غیرسهامی.
به موجب ماده 116 قانون تجارت : شرکت تضامنی، شرکتی است که در تحت اسم مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود . اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است.
هر قراری که بین شرکا برخلاف این ترتیب داده شده باشد، در مقابل اشخاص ثالث، کان لم یکن خواهد بود.
در تعریف شرکت نسبی نیز می توان گفت : شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری، در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل می شود و مسئولیت هر یک از شرکا در برابر بدهی های شرکت به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته است ، بنابراین هر گاه دارایی شرکت برای پرداخت تمام بدهی های آن کافی نباشد ، هر یک از شرکا بر خلاف شرکت تضامنی، مسئول پرداخت تمام باقیمانده آن نیست بلکه به نسبت سرمایه ای که در شرکت دارد، مسئول پرداخت است. در شرکت نسبی نیز مانند شرکت تضامنی، دارایی شرکت حایل بین طلبکاران شرکت و دارایی شرکاست و تا وقتی شرکت منحل نشود و پس از انحلال و پرداخت طلب طلبکاران ، باقیمانده ای از طلب آن ها نماند ، طلبکاران شرکت حق مراجعه به شرکا را ندارند.
ماده 141 قانون تجارت در تعریف شرکت های مختلط غیرسهامی چنین مقرر می دارد :
شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود. شریک ضامن مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت ( شرکت مختلط ) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.
وجه تسمیه این شرکت ها به این نام، به خاطر آن است که در آن ها شخصیت شریک دارای اهمیت است و به همین خاطر، در این نوع شرکت ها، شریک نمی تواند بدون رضایت شریک یا شرکای دیگر، سهم الشرکه خود را به اشخاص دیگر منتقل کند.
در شرکت های اشخاص، شخصیت شریک دارای اهمیت است از این رو قانون گذار فوت، حجر و عجز شریک از پرداخت دیون شخصی اش را ، تحت شرایطی موجب انحلال شرکت تلقی کرده است.
فوت یا حجر یکی از شرکای ضامن، موجب انحلال شرکت است، مگر آنکه شرکای باقی مانده و قائم مقام شریک متوفی بر بقای شرکت توافق کنند. ( مواد 136، 139، 161 و 181 ق. ت ) رضایت بر بقا می تواند صریح باشد و یا می تواند به این صورت باشد که شرکای باقی مانده بر بقای شرکت توافق کنند و قائم مقام متوفی ظرف یک ماه از تاریخ فوت، رضایت یا عدم رضایت خود را به بقای شرکت به طور کتبی اعلام نکند. سکوت او، در این فرض، دلیل رضایت او تلقی می شود . در چنین فرضی، او در نفع و ضرر شرکت سهیم خواهد بود؛ لیکن اگر ظرف همان مهلت عدم رضایت خود به بقای شرکت را اعلام کند، فقط در سود سهیم خواهد شد.
عجز شریک ضامن از پرداخت دیون شخصی اش نیز ممکن است موجب انحلال شرکت شود. در این خصوص، باید بین فرضی که شریک عاجز از پرداخت دیون تاجر است با فرضی که تاجر نیست، تفکیک قائل شد.
اگر شریک تاجر باشد، برای او حکم ورشکستگی صادر می شود. هر گاه مدیر تصفیه شریک ورشکسته کتباَ انحلال شرکت را تقاضا کند و با گذشت شش ماه از تقاضای مزبور، شرکت مدیر تصفیه شریک ورشکسته را از تقاضای انحلال منصرف نکرده باشد ( ماده 138 ق. ت ) ، شرکت منحل خواهد شد. انصراف زمانی میسر خواهد بود که مدیر تصفیه قانع شود ادامه حیات شرکت تضامنی به مصلحت طلبکاران شریک ورشکسته است. هر گاه دیگر شرکای شرکت تضامنی نخواهند شرکت منحل شود، می توانند سهم شریک از شرکت را ارزیابی و به مدیر تصفیه تسلیم کنند. به این ترتیب، شریک ورشکسته از شرکت خارج می شود. ( ماده 131 ق. ت )
و اما اگر شریک ورشکسته شخصاَ تاجر نباشد، حکم ورشکستگی شریک را نمی توان صادر کرد و چون ورشکستگی یکی از شرکا مصداق ندارد، حکم ورشکستگی شرکت را نیز نمی توان صادر کرد. مع ذلک، اگر طلبکاران شخصی شریک نتوانند طلب خود را از دارایی شخص شریک و یا از منافع شرکتی که او در آن شریک است به دست آورند، می توانند انحلال شرکت را تقاضا کنند، مشروط به اینکه ظرف شش ماه این تقاضا را مطرح کنند. سایر شرکای شرکت البته می توانند مادام که حکم نهایی انحلال شرکت صادر نشده، با پرداخت طلب طلبکاران تا حدود ارزش سهم الشرکه شریک مدیون، یا با جلب رضایت طلبکاران شریک به طریق دیگر، از انحلال شرکت جلوگیری کنند. ( ماده 129 ق. ت )
سایر شرکا می توانند سهم شریک مدیون را از دارایی شرکت نقداَ پرداخت کنند و شریک را از شرکت خارج کنند. ( ماده 131 ق.ت )
در هر حال فوت یا حجر یا ورشکستگی شرکای بامسئولیت محدود در شرکت مختلط غیرسهامی موجب انحلال شرکت نمی شود.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره با ما تماس حاصل فرمایید.
همکاران ما در ثبت شرکت کیا ، با افتخار در خدمت شما خواهند بود.