چنانچه تاجر یا یک شرکت تجاری قادر به پرداخت بدهی های خود نباشد، دچار ورشکستگی می شود. در این صورت به چنین تاجر یا شرکتی " ورشکسته " گفته می شود.
قانون گذار در ماده 412 قانون تجارت در تعریف ورشکستگی می گوید :" ورشکستگی در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده تاجر است، حاصل می شود" .
ماده 413 همان قانون اضافه می نماید : " تاجر باید در ظرف 3 روز از تاریخ وقفه که در تادیه قروض یا سایر تعهدات نقدی او حاصل شده است ، توقف خود را به دفتر محکمه بدایت محل اقامت خود اظهار نموده ، صورت دارایی و کلیه دفاتر تجاری خود را به دفتر محکمه مزبور تسلیم نماید ".
بنابراین، هر تاجری به محض آن که متوجه شد از پرداخت دیون خود عاجز است، باید فوراَ به دفتر دادگاه اطلاع دهد که تجارت او متوقف است و قادر به پرداخت بدهی های خود نیست.
به موجب ماده ( 414 ق.ت ) صورتحسابی که تاجر به دادگاه می دهد باید دارای تاریخ باشد و به امضای او رسیده و ماضمن مراتب ذیل باشد :
1- تعداد و تقویم کلیه اموال منقول و غیرمنقول تاجر به طور مشروح
2- صورن کلیه قروض و مطالبات
3- صورت نفع و ضرر و صورت مخارج شخصی

• صدور حکم ورشکستگی

پس از آنکه ورشکستگی یا توقف تاجر ورشکسته به دادگاه حقوقی محل اقامت تاجر اعلام گردید، دادگاه با حضور تاجر ورشکسته و حضور دادستان یا یکی از طلبکاران به موضوع رسیدگی نموده و در صورتی که توقف در پرداخت دیون تاجر را احراز نماید حکم ورشکستگی وی را صادر می نماید و حکم مزبور معمولاَ متضمن نکات ذیل می باشد :
1- چگونگی و شرح مختصری در مورد نحوه ورشکستگی تاجر یا شرکت ورشکسته
2- دلائلی که به موجب آن حکم ورشکستگی صادر گردیده است.
3- تاریخ توقف با اشاره به روز و ماه و سال
4- درج در روزنامه تا همه طلبکاران مطلع شوند که تاجر یا شرکت ورشکسته گردیده است و هرگونه سند یا مدرکی از او داشته باشند به مدیر تصفیه ارائه نمایند تا اقدامات لازم درباره حفظ حقوق آن ها به عمل آورد.

• اعلام ورشکستگی جهت اطلاع عموم

با توجه به آنچه گفته شد، به منظور آگاهی مردم و کسانی که مطالباتی از تاجر دارند، اداره تصفیه باید مراتب را به شرح ذیل درروزنامه های کثیرالانتشار دو نوبت به فاصله ده روز آگهی نماید :
1- تعیین ورشکسته و محل اقامت او و تاریخ توقف، در صورتی که در حکم دادگاه تعیین شده باشد.
2- اخطار به طلبکاران و کسانی که ادعایی دارند مبنی بر اینکه در ظرف دو ماه چگونگی را به اداره تصفیه اطلاع دهند و اصل مدارک و یا رونوشت مصدق آن ها را تسلیم نمایند.
3- اخطار به کسانی که به تاجر ورشکسته بدهی دارند که در مدت دو ماه خود را به اداره تصفیه معرفی نمایند و در غیر این صورت ممکن است به جریمه نقدی معادل 25% طلب خود به نفع صندوق " ب " محکوم گردند، به علاوه ممکن است به حکم دادگاه به حبس جنحه ای از سه تا شش ماه محکوم شوند.
4- اخطار به کلیه کسانی که به هر عنوان اموال ورشکسته در نزد آنهاست مبنی بر اینکه در ظرف دو ماه اموال مربوط را در اختیار اداره تصفیه بگذارند وگرنه هر حقی که نسبت به آن مال دارند سلب خواهد شد، مگر اینکه دارای عذر موجهی باشند.
5- دعوت اولین جلسه هیئت بستانکاران که پس از 20 روز از تاریخ درج آگهی تشکیل خواهد شد.
6- قید این مطلب که کسانی که با متوقف مسئولیت تضامنی داشته و یا ضامن او هستند، می توانند در جلسه حضور به هم رسانند.

• ثبت ورشکستگی

کلیه تغییرات شرکت نظیر ورشکستگی، ابطال، تصفیه، تقسیم اموال، تغییرات اساسنامه و ... باید فوراَ به ثبت برسد. آنچه مسلم است این است که عدم انعکاس تغییرات مربوطه و یا هر گونه اخفاء اطلاعات که موجب ضرر و زیان و اغفال دیگران شود موجبات پاسخگویی فرد را فراهم نموده و عدم ثبت مراتب، نافی مسئولیت و جبران خسارات وارده و قصور قانونی شخص خاطی نخواهد بود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان تخصصی ، با همکاران ما در کیا ثبت تماس حاصل نمایید.