اسم تجاری نامی است که تاجر تحت آن به فعالیت تجاری می پردازد. این نام ممکن است نام یا نام خانوادگی تاجر یا اسم دیگری باشد.
البته درشرکت های تجاری به دلیل شخصیت حقوقی که دارند قانونگذار مقررکرده است که تحت اسم مخصوص به فعالیت بپردازند. ولکن دربرخی از آنها قید نام یکی از شرکاء الزامی است.
• خصوصیت اسم تجاری :
ـ اسم تجاری اختیاری است نه اجباری. براساس ماده ۵۷۶ قانون تجارت ثبت اسم تجاری اختیاری است مگر درمواردی که وزارت عدلیه ثبت آنرا الزامی می کند.
* درمواردی که ثبت اسم تجاری الزامی شده و درموعد مقررثبت به عمل نیامده اداره ثبت اقدام به ثبت کرده و سه برابر حق الثبت دریافت خواهد کرد.
ـ اسم تجارتی قابل نقل و انتقال است. به عبارت دیگرهم به صورت قهری( مانند ارث) انتقال می یابد و هم می تواند به شکل قراردادی واختیاری( مانند فروش یا بخشش) به شخص دیگر منتقل شود.
ـ صاحب تجارت خانه نباید اسمی را انتخاب نماید که موهم شریک باشد. مثلاً اگر نام تجارتخانه وی "جعفری و شرکاء" است در صورتی که هیچ گونه شریکی نداشته باشد. به دلیل آنکه ایجاد شبهه و توهم می نماید اداره ثبت از ثبت آن باید ممانعت نماید.
دراین زمینه ماده ۵۷۷ بیان می دارد که :
« صاحب تجارتخانه که شریک در تجارتخانه ندارد نمی تواند اسمی برای تجارتخانه خود انتخاب کند که موهم (شبهه) شریک باشد. »
ـ مدت اعتبار ثبت اسم تجاری ۵ سال است. تاجرمی تواند پس از اتمام مدت مذکور با رجوع به اداره ثبت نسبت به تمدید آن اقدام نماید.
ـ همین که اسم تجارتی به نام شخصی ثبت شده، شخص دیگری نمی تواند از آن اسم بر روی تجارتخانه و شرکت خود استفاده نماید :
« اسم تجارتی ثبت شده را هیچ شخص دیگری در همان محل نمی تواند اسم تجارتی قرار دهد ولو اینکه اسم تجارتی ثبت شده با اسم خانوادگی او یکی باشد.»( ماده ۵۷۸ قانون تجارت).
• مسئله نقل وانتقال اسم تجاری :
گرچه قانونگذار درماده ۵۷۹ قانون تجارت اسم تجارتی را قابل انتقال می داند، لکن به نظرمی رسد که این انتقال مستقل ازماده تجارتی نمی تواند صورت بگیرد. به عبارت دیگراسم تجارتی را نمی توان بدون انتقال اساس تجارتی به شخص دیگر منتقل نمود. ازسوی دیگر چنانچه شخصی مضمون تجارتی خود را به شخص دیگری انتقال دهد، این انتقال شامل اسم تجارتی نمی گردد.
• تفاوت های اسم تجاری با ثبت تجاری :
۱- ثبت تجارتی عبارت است ازثبت نام تاجر، درصورتی که اسم تجارتی اسم مخصوصی است که مؤسسه تجاری یا تجارتخانه ای تحت پرچم آن فعالیت می کند.
2- ثبت تجارتی برای آمارگیری و تشخیص تجار مورد استفاده قرارمی گیرد، درصورتی که اسم تجارتی برای آمارمؤسسات تجاری وتجارتخانه ها به کارمی رود.
3- با مرگ یا ممنوعیت شخص تاجر ثبت تجارتی تغییر پیدا می کند اسم تاجرخط می خورد. درحالی که اسم تجارتی ممکن است سالیان دراز حتی پس ازمرگ تاجری که آنرا به ثبت رسانیده است وجود داشته باشد. مانند: شرکت بنز آلمان که هنوز بعد ازمرگ مؤسسان آن شرکت با نام بنز، اتومبیل تولید می کند.
4- درثبت تجارتی نام تاجر و مشخصات وی ذکر می شود و باید به طور الزامی صورت بگیرد، در حالی که ثبت اسم تجارتی اختیاری است مگر درمواردی که وزارت دادگستری الزامی می داند.
5- اسم تجارتی معرف و باعث شهرت تاجرمی شود و جزء اساس تجارتی است، ولی ثبت تجارتی نه موجب معروفیت و شهرت تاجرمی گردد و جزء اصل تجاری محسوب می گردد.