مبحث سوم: مسئولیت مدنی شرکا در صورت بطلان شرکت
این ضمانت اجرا که در صورت عدم رعایت مقررات راجع به تشکیل شرکت تجاری، شرکت باطل تلقی می شود به تنهایی برای حفظ  حقوقی اشخاص ثالثی که با شرکت معامله کرده اند، کافی نیست. شرکا ممکن است مدتها با اشخاص  ثالث تحت پوشش شرکت معاملاتی کرده باشند و پس از معلوم شدن اینکه شرکت باطل است نتوانند انجام معاملات را از شرکت مطالبه کنند. آیا در چنین شرایطی، شرکایی که بطلان شرکت ناشی از خطای آنهاست نباید جوابگو باشند؟ البته پاسخ مثبت است؛ اما قانون تجارت در این باره هیچ قاعده ای مقرر نکرده است و در نتیجه، اشخاص ثالثی که با شرکت معامله ای کرده اند ـ به خیال اینکه شرکت موجود است ـ می توانند خسارت وارد به خود بر اثر بطلان را مطالبه کنند. فرض کنیم پس از ثبت شرکت، معلوم شود که شرکا بر خلاف اعلامشان به اداره ثبت شرکتها، تشریفات مربوط به تقویم و تسلیم سرمایه غیرنقدی را که در شرکتهای اشخاص شرط تشکیل  شرکت است، انجام نداده اند و شخص ثالث ذی نفع، ابطال شرکت را به همین دلیل از دادگاه درخواست می کند و حکم بطلان شرکت نیز صادر می شود. اشخاص ثالثی که بر اثر این بطلان متضرر می شوند می توانند به شرکا مراجعه کنند؛ چون ادعای خلاف شرکا مبنی بر اینکه سرمایه غیر نقدی تسلیم شده است، موجب گمراه  کردن اداره ثبت شرکتها و به تبع آن، گمراه کردن اشخاص ثالثی شده است که فکر می کرده اند شرکت ثبت شده به درستی تشکیل شده و موجود است.
تعیین اشخاص مسئول بطلان شرکت و میزان خسارت، تابع قواعد عام حقوق مدنی خواهد بود. بنابراین مدعی ورود خسارت باید ضمن اثبات وجود خسارت، رابطه علیت میان خسارت وارد و خطای شریک و شرکا را با مطابق مقررات راجع به مسئولیت مدنی به اثبات برساند.